Een elegante dame van middelbare leeftijd, gekleed in Javaanse klederdracht, met haar haar mooi opgestoken in een wrong, zingt, geknield op het podium, langzaam doch krachtig haar zangpartij. De prachtige klanken van de gamelan geven een onbeschrijflijke rust en laten het geroezemoes van de vele toeristen die het erf op en af lopen, in de verte doen verdwijnen. Indonesiënu is op bezoek bij het sultanspaleis in Yogyakarta: Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat. 

Terwijl wij richting de kaartverkoop lopen, bieden kooplieden hun waar aan: bamboe fluitjes, zonnebrillen, speelgoed vogels en nog veel meer.

Het paviljoen waar je toegangskaarten kunt kopen.

Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat, gebouwd in 1755, is als een kleine stad die zich bevindt binnen een ommuurd terrein.

Verschillende paviljoenen


Het complex bestaat uit verschillende paviljoenen en gebouwen waar erfstukken van de sultansfamilie te zien zijn. Ook het woonverblijf van de sultansfamilie, dat niet toegankelijk is voor publiek, ligt op hetzelfde complex.

Toegangspoort tot het sultanspaleis.

In de verte horen wij de magische klanken van de gamelan - traditionele instrumenten die samen een ensemble vormen. Magisch, want het is alsof de klanken ons meevoeren naar het paviljoen waar het gamelan-orkest staat opgesteld.

Even wegdromen


Dagelijks zijn hier verschillende voorstellingen te zien: gamelan, dans, zang en poppenshows (wayang kulit). Geniet en laat alle indrukken op je inwerken. Of droom even weg naar een van de vele schitterende plekken in de Indonesische archipel.

De magische klanken van de gamelan.

Overal op het complex zitten hovelingen van de sultan - gekleed in een batik sarong, een zwart jasje en een batik hoofddoek - geknield op de vloer terwijl ze een praatje met elkaar maken. Deze abdi dalem wijden hun leven aan het sultanspaleis en de sultan.

Bewakers van het paleis


De abdi dalem zijn eigenlijk ook de bewakers van het paleis. Militaire bewakers zul je hier niet tegenkomen. Naar verluidt zou het sultanspaleis beschermd worden door onzichtbare krachten.

De abdi dalem, de hovelingen van de sultan.

Twee groepen hovelingen


De hovelingen van de sultan zijn onder te verdelen in twee groepen: abdi dalem Punakawan en abdi dalem Kaprajan. De abdi dalem Punakawan zijn de ware dienaren van het paleis. Dat wil zeggen dat zij erkend zijn door Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat en ook uitbetaald krijgen door het paleis.

De abdi dalem Kaprajan daarentegen zijn erkend door de staat en krijgen uitbetaald door de staat.

Wat de abdi dalem Punakawan en abdi dalem Kaprajan gemeen hebben, is dat zij zich beiden in dienst stellen van het sultanspaleis.

De abdi dalem wijden hun leven aan de sultan en het sultanspaleis.

Sultan Henkie


Op het complex ligt ook een museum gewijd aan wijlen Sultan Hamengkubowono IX (1912-1988). Deze sultan had een sterke band met Nederland. Hij had in Nederland Indologie gestudeerd aan de Universiteit Leiden, waar hij de toenmalige prinses Juliana ontmoette. Omdat de prinses zijn naam te moeilijk vond, noemde zij de Javaanse prins maar 'Henkie'.

Niet lang na de terugkeer van 'Henkie' in Yogyakarta, overleed zijn vader, Sultan Hamengkubuwono VIII. Henkie volgde hem op 18 maart 1940 op en werd de negende sultan van Yogyakarta. Bij zijn troonsbestijging zei hij in een rede:

Al heb ik een uitgesproken Westerse opvoeding gehad, toch ben en blijf ik in de allereerste plaats Javaan."

Sultan Hamengkubuwono IX werd gezien als een belangrijk en invloedrijk persoon. Ondanks zijn sterke band met Nederland steunde hij de voorvechters van de Indonesische republiek. Dat maakte hem een zeer gerespecteerd man. Hij werd en wordt nu nog steeds, door het volk op handen gedragen.

Sultan Hamengkubuwono IX had een sterke band met Nederland.

Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat ligt recht tegenover de vulkaan Merapi. Het paleis weerspiegelt de Javaanse kosmos. Elk detail - van de binnenplaats tot de bomen - heeft een speciale symbolische betekenis gerelateerd aan het verfijnde Javaanse wereldbeeld.

Kwade geesten


Top op de dag van vandaag wordt het paleis nog steeds gebruikt als residentie van de sultan en voor belangrijke ceremoniële en culturele activiteiten. Elke namiddag, na sluitingstijd, besprenkelt een groepje vrouwen in traditionele gewaden de pilaren van Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat, om het paleis te 'reinigen' van kwade geesten.


Praktische informatie


Het paleis van de sultan van Yogyakarta ligt in het centrum van de stad en kan makkelijk worden bereikt per (online) taxi, becak (fietstaxi) of andong (paard en wagen).

Het paleis is volgens Indonesiënu een attractie die je absoluut moet bezoeken in Yogyakarta.

Tip: Breng ook een bezoek aan Kampung Wijilan, nabij het paleis, waar je de beste gudeg in town kunt eten. Een andere aanrader is een bezoek aan het koetsenmuseum van de sultan, met een prachtige collectie goed onderhouden koetsen uit de Nederlandse koloniale tijd.