Een roestig hek dat op slot zit. Een bord waarop staat dat het terrein verboden is voor onbevoegden. Achter het hek metershoog gras en onkruid. Midden op het terrein een half vervallen gebouw. Indonesiënu neemt een kijkje bij de Nederlandse suikerfabriek in Kalibagor, Midden-Java. [Update 26/2/2020: De Nederlandse suikerfabriek in Kalibagor is sinds 2019 'omgetoverd' tot een textielfabriek]. 

Samen met een lokale bewoner banen wij ons een weg door het hoge gras.

Pas op!"

"Pas op! Hier ligt een diepe kuil!", waarschuwt de man ons. Het was sneller geweest om over het hek te klimmen en vervolgens naar de ingang van de fabriek te lopen. Daar viel de hoge begroeiing nog enigszins mee. Onze 'gids', die ook de bewaker is van de fabriek, wilde ons echter eerst iets anders laten zien. Via de toegangspoort zou dat te lang duren.

Vergunning


Het fabriekscomplex is beperkt toegankelijk voor publiek. Bezoekers die de fabriek van dichtbij willen zien, hebben een vergunning nodig.


Suikerfabriek Kalibagor is de eerste en langst opererende suikerfabriek in de regio Banyumas. De fabriek is in 1839 opgericht door Sir Edward Cooke Jr. Achter de fabriek ligt hij samen met zijn echtgenote Alida Geertruida Busselaar, en enkele fabrieksbeambten begraven.

De kleine begraafplaats op het terrein van de suikerfabriek.

De kleine begraafplaats ligt er verwaarloosd bij. De graven zijn overwoekerd door beplanting.

Wij blijven er niet al te lang staan, want de muskieten ruiken hun prooi. We slaan om ons heen en proberen de hinderlijke muggen te verjagen.

Het graf van Edward Cooke. 

Op het terrein zien we de restanten van een oud spoor. Dit spoor werd gebruikt om lorries met daarin onder meer suikerriet te vervoeren tussen Kalibagor en Baturraden, en tussen Kalibagor en Purbalingga.

Alsof niemand zich om het verleden bekommert


Op het fabrieksterrein zelf en tegenover de fabriek aan de overkant van de weg, liggen enkele woningen bestemd voor de Nederlandse fabrieksbeambten en inlandse arbeiders. Ook deze woningen bevinden zich in erbarmelijke staat. Het is alsof niemand zich om het verleden bekommert.

Sporen van het verleden.

Heel jammer, want de fabriek heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de regionale economie. "Waarom zijn er geen investeerders die dit eens zo prachtige gebouw willen opknappen en de fabriek in haar oude glorie willen herstellen?" vraagt de bewaker zich af. Zijn vader en ook hijzelf hebben jaren in de suikerfabriek gewerkt.

Economische crisis


Omdat de suikerfabriek te veel verlies leed, en er geen suikerriet meer voorhanden was om te bewerken - de dorpsbewoners wilden namelijk geen suikerriet meer verbouwen - sloot de fabriek in 1997 haar deuren.

In diezelfde periode werd Indonesië hard getroffen door de economische crisis. Plunderaars uit de omgeving drongen de fabriek binnen en plunderden alles wat los en vast zat.

PG Kalibagor, Pabrik Gula Kalibogor, de Suikerfabriek van Kalibagor. 

We komen aan op een open veld en rusten even uit. Het is bijna middag. De zon staat hoog. Het zweet staat op ons voorhoofd.

Kijk, daar is de ingang van de fabriek."

"Kijk, daar is de ingang van de fabriek." De man wijst naar een oude metalen plaat die de geïmproviseerde toegangsdeur tot de fabriek moet voorstellen.

100 jaar geleden


In gedachten zien we hoe het hier zo'n 100 jaar geleden moet zijn geweest: arbeiders die balen suikerriet droegen, fabrieksbeambten strak in het pak die van een afstand toekeken, rookpluimen uit de schoorsteen.

De suikerfabriek van binnen.

"Na 1 uur 's middags had ik jullie hier niet mee naar toe genomen. Het waait dan en dan is het hier binnen erg gevaarlijk", vertelt de bewaker ons terwijl hij naar boven wijst. Wij begrijpen meteen wat hij bedoelt. Losliggende golfplaten zouden door de wind naar beneden kunnen vallen.

Losliggende golfplaten.

We lopen wat rond en zien een teenslipper, een leeg kretekdoosje en een leeg miebakje op de grond liggen. De bewaker vertelt dat er mensen zijn die hier 's nachts komen mediteren en de geesten om een gunst vragen. Het is een meditatieplek die iets mystisch heeft.

Getroffen door onheil


De bewaker laat ons ook weten dat de plunderaars van 1997/1998 getroffen zijn door onheil. Velen zouden in de daaropvolgende jaren ernstig ziek zijn geworden of in ernstige geldproblemen zijn geraakt.

Mystische meditatieplek.

Er is niets meer dat er op wijst dat dit ooit een suikerfabriek is geweest. De tand des tijds en plunderaars hebben hier duidelijk hun sporen achtergelaten. De suikerfabriek ligt er leeg en verlaten bij. De enige bewoners zijn insecten onder losliggende stenen en in het onkruid, en vleermuizen die zich overdag schuilhouden in de oude fabrieksschoorsteen.