Een aantal Javaanse mannen, gekleed in traditionele kledij met op hun hoofd een blangkon (Javaans hoofddeksel) zit in kleermakerszit in een paviljoen voor de ingang van de koninklijke begraafplaats Imogiri. Een zachte bries ruist door de bomen en laat de bladeren ritselen. De schemering doet haar intrede. Indonesiënu is op bezoek bij Makam Imogiri, de koninklijke begraafplaats van Imogiri.

Een Javaanse man gekleed in traditionele kledij verwelkomt ons. "U wilt Makam Imogiri bezoeken?", vraagt de man. "Ik kan u begeleiden en u het een en ander vertellen over deze bijzondere plek."

Wens komt in vervulling


Wij nemen het aanbod van de man aan en lopen achter hem aan, 409 traptreden naar boven. Dat er 409 traptreden zijn, is niet zonder reden. De eerste 32 trappen verwijzen naar de laatste twee cijfers van het jaar waarin de begraafplaats is gebouwd, namelijk 1632.

Het verhaal gaat dat de wens van degene die erin slaagt alle gelopen treden te tellen, in vervulling komt.

409 traptreden naar boven.

Makam Imogiri is de officiële begraafplaats voor de vorsten van het koninkrijk Mataram en hun afstammelingen: de sultansfamilies van Yogyakarta en Surakarta. De begraafplaats is in 1632 gebouwd door de derde sultan van Mataram: sultan Agung.

Drie delen


Makam Imogiri ligt op een heuvel 12 kilometer van het centrum van Yogyakarta en bestaat uit drie delen. Sultan Agung ligt begraven in het middelste gedeelte van het complex dat alleen op maandag en zondag van 10.00-13.00 uur en vrijdagmiddag van 13.30-16.00 uur geopend is voor bezoekers.

Sultan Agung ligt begraven in het middelste gedeelte van het complex.

In het middelste gedeelte van het gravencomplex mogen geen foto's worden gemaakt. Javanen beschouwen het als een heilige plek. Bezoekers die het graf van sultan Agung willen zien, moeten verplicht traditionele Javaanse kleding aan, die je tegen een gering bedrag kunt huren.

Bewakers in traditionele Javaanse kledij


De toegangspoort tot het graf van de sultan kan alleen worden geopend door de bewakers van Makam Imogiri. De bewakers kun je herkennen aan hun traditionele Javaanse kledij: een sarong, een zwart jasje en een blangkon (Javaans hoofddeksel).


Toen het rijk Mataram in 1755 opgesplitst werd in de sultanaten Surakarta (Solo) onder sunan Pakubuwono III, en Yogyakarta onder sultan Hamengkubuwono, werden er op de vorstelijke begraafplaats in Imogiri twee nieuwe gedeeltes bijgebouwd: een voor de nazaten van de sultan van Yogyakarta en een voor de nakomelingen van de sunan van Solo.

Balinese ornamenten en kruiken uit Turkije Thailand


Op het complex kom je ook veel Balinese ornamenten tegen. In 1890 vond er namelijk een grondige renovatie plaats. Het merendeel van de arbeiders die bij de renovatie betrokken waren, kwam uit Bali.

Op het pleintje voor de ingang van het graf van sultan Agung staan vier enorme kruiken: uit Palembang, Aceh, Turkije en Thailand. De kruiken worden een keer per jaar gereinigd in de voor de Javanen heilige maand Sura. Het reinigen gaat gepaard met veel rituelen.

De kruiken worden een keer in het jaar gereinigd.

"Weet u wat er onder deze steen ligt?" vraagt de Javaanse gids ons. "Vertelt u het maar", antwoorden wij terwijl wij op de steen gaan staan. De steen ligt wat lager dan de andere stenen en lijkt een beetje uitgehold.

Verrader onthoofd


Nadat de VOC Jayakarta in 1619 Jayakarta (het huidige Sunda Kelapa, de haven van Jakarta) had veroverd, wilde de sultan van Mataram deze strategische plek weer innemen, niet wetende dat er onder zijn navolgelingen een verrader was.


De man, Tumenggung Endranata genaamd, liet de Nederlanders weten wat de sultan van Mataram van plan was. Toen de sultan erachter kwam dat een van zijn dienaren zijn plannen had doorgespeeld aan de vijand, werd hij woedend. Tumenggung Endranata werd opgepakt en onthoofd. Zijn lichaam werd in drie stukken gehakt en begraven op drie locaties op het gravencomplex van Imogiri.

Drie locaties


Het hoofd van Tumenggung ligt begraven in het midden van Gapura Supit Urang, de toegangspoort tot het pleintje waar de bewakers de wacht houden. Zijn lichaam ligt begraven onder de traptrede dichtbij Gapura Supit Urang (de uitgeholde steen waar wij op stonden). De benen van Tumenggung liggen begraven onder het zand in de vijver.

Gapura Supit Urang.

De sultan had daar een speciale reden voor. Hij wist dat een ieder die het gravencomplex bezocht, vast en zeker op een van de stenen zou trappen waaronder delen van het lichaam van Tumenggung begraven liggen. Op die manier zouden bezoekers het verraad van Tumenggung nooit en te nimmer vergeten.

Snel stappen wij van de steen en lopen via dezelfde trap weer terug naar beneden, genietend van het schitterende uitzicht over de omgeving.


De toegang tot Imogiri is gratis. Bezoekers geven de gids meestal een fooi en laten wat geld achter bij de moskee bij de ingang van het complex.