Uitvaartrituelen zijn heel belangrijk voor de Toraja, de etnische bevolking van Tana Toraja (Zuid-Sulawesi). Hoe rijker de overledene, hoe uitgebreider en grootser de uitvaart. In Tana Toraja is het leven onlosmakelijk verbonden met de dood.

Sparen voor de uitvaart


Het houden van rituelen voor de uitvaart, waarbij honderden mensen zijn betrokken, kost veel geld. De Toraja beginnen dan ook al vroeg met het sparen voor de uitvaart. De rituelen duren meerdere dagen. Er worden onder meer dansen uitgevoerd, en buffels en varkens geslacht. Het vlees van de dieren wordt uitgedeeld aan familieleden en genodigden.

Varkens op de veemarkt in Rantepao.
Mannen dragen een varken naar de auto.
Varkens worden geslacht.

De Toraja geloven dat de ziel van de buffel de ziel van de overledene vergezelt naar het hiernamaals. Het slachten van buffels is niet alleen een teken van respect voor de overledene, maar ook een uiting van trots. Het aantal buffels dat voor een uitvaartritueel wordt geslacht, laat namelijk zien dat de familie die de begrafenis organiseert een rijke familie is. Hoe meer buffels er worden geslacht, hoe rijker de familie. De kerbau bule (witte buffels) zijn overigens het duurst.

Hoe meer hoorns, hoe rijker de familie


De hoorns van de geslachte buffels worden aan de gevels van de Tongkonan gehangen. Tongkonan zijn de traditionele huizen van de Toraja. En hier geldt weer, hoe meer buffelhoorns, hoe rijker de familie en hoe meer status de familie heeft in de maatschappij.

De veemarkt in Rantepao, Tana Toraja, waar buffels en varkens worden verkocht.
De kerbau bule zijn het duurst.

De rituelen zijn complex en vergen een goede planning. Wanneer iemand komt te overlijden, kan het weken, maanden of zelfs jaren duren voordat de overledene naar zijn of haar laatste rustplaats wordt gebracht. Het graf moet namelijk in gereedheid worden gebracht, of er is nog niet voldoende geld beschikbaar om de uitvaartrituelen te houden. 

Overledene behandeld als een zieke


Tot die tijd wordt de overledene thuis opgebaard. Vroeger werd het lichaam gebalsemd met speciale bladeren en kruiden die over het hele lichaam werden gewreven. Tegenwoordig wordt het lichaam geinjecteerd met formaline.

De overledene wordt behandeld als een zieke en moet worden verzorgd. De familieleden laten elke dag wat eten en drinken staan in de kamer waar de 'zieke' ligt opgebaard. Op deze manier toont de familie respect aan de overledene.

Buffelhoorns aan de gevel en buffelschedels aan de zijkant van de Tongkonan.

Als de tijd gekomen is om de overledene naar zijn of haar laatste rustplaats te brengen, beginnen de nabestaanden met het uitvoeren van de rituelen die meerdere dagen in beslag nemen.

Naar het familiegraf


Na de rituelen wordt de kist met daarin het lichaam van de overledene naar het familiegraf gedragen. Het lichaam van de overledene wordt bijgezet in een familiegraf in een grot, in een rotssteen, in een rotswand, in zogeheten hanggraven of in een huisje.

Menselijke schedels en beenderen die los in de grot zijn gelegd.
Hanggraven zijn onder meer te vinden in Londa en Kete Kesu, Tana Toraja.
Een rotsgraf. Rotsgraven zijn er in verschillende formaten.
Graven in een rotswand zijn. 
Een grafhuisje. Grafhuisjes zijn er in verschillende formaten en modellen.

Babygraven


Overleden baby's van jonger dan zes maanden die nog geen tandjes hadden, werden vroeger begraven in een boom. In de boom werden holtes gemaakt, waarin overleden baby's werden gelegd. Het gat werd gesloten met een soort matje van palmvezels. In Sanggala staat een voorbeeld van zo'n boom: Kambira Baby Grave.

Deze traditie bestaat niet meer. Baby's worden tegenwoordig bijgezet in het familiegraf.

Kambira Baby Grave in Sanggala.

Ofschoon Tana Toraja voornamelijk een christelijk gebied is, houden de Toraja de lokale tradities en rituelen in stand.

Het is niet met zekerheid vast te stellen wanneer de uitvaartrituelen in Tana Toraja voor het eerst werden uitgevoerd. Een koolstofdatering op een erong (doodskist van de Toraja), uitgevoerd door Indonesische en Maleisische archeologen, toont aan dat de uitvaartrituelen al sinds 800 voor Christus plaatsvonden.