“Ajoen, ajoen, ajoen, in die hoge klapperboom”, is de openingszin van het nostalgische lied getiteld “Ajoen Ajoen”, gezongen door Wieteke van Dort, ook wel bekend als ‘Tante Lien’. Tante Lien heeft gelijk. De klapperboom is een hoge boom. En het oogsten van de vruchten ervan is een gevaarlijk karwei.
Een kokospalm kan tot wel 30 meter hoog worden. Het oogsten van de kokosnoten gebeurt handmatig. Boeren dienen daarvoor hoog in de boom te klimmen met gevaar voor eigen leven. Bovendien zijn de bestaande bomen in Indonesië oud waardoor hun productiviteit afneemt, wat weer gevolgen heeft voor de inkomsten van de boeren.
Multinational Unilever heeft in samenwerking met het Indonesische kokosnootinstituut het antwoord gevonden op genoemde uitdagingen: de minikokospalm Genjah Kuning Bali.
Veiliger en sneller
Genjah Kuning Bali, een variëteit van de kokospalm, draagt bij aan veiligere werkomstandigheden en een sneller oogstproces. Omdat de boom een kortere stam heeft - de stam is 20 meter korter - hoeven boeren niet meer te klimmen om kokosnoten te verzamelen. Daarnaast kent de minikokospalm ook een kortere groeitijd.
Door de veiligere werkomstandigheden en het snellere oogstproces raken ook jonge mensen geïnteresseerd in het beroep van kokosboer, aldus Unilever.
Bali
Het project om een alternatieve kokospalm te ontwikkelen is in 2015 begonnen. In samenwerking met een kokosnootkwekerij op het Indonesische eiland Bali werden zaden ontwikkeld en jonge boompjes geplant.
In 2017 werd uiteindelijk een proefplantage aangelegd op 100 hectare grond. Het project breidde zich geleidelijk uit naar drie regio’s in Indonesië: Lampung in Zuid-Sumatra, en Sukabumi en Pangandaran in West-Java. En inmiddels is op bestaande plantages zo’n 3300 hectare grond beplant met minikokospalmen.
Kecap manis
Unilever gebruikt de kokosnoot onder meer voor de productie van kecap manis (zoete sojasaus). Het belangrijkste ingrediënt in kecap manis is kokossuiker, gemaakt van het sap van de bloesem van de kokospalm. De kortere stam van Genjah Kuning Bali maakt het eenvoudiger het sap te winnen.
Uit de eerste geplante bomen is inmiddels sap gewonnen en de eerste lading kokossuiker is door de kecap manis-fabriek in ontvangst genomen.
Reacties