De voorzitter van het constitutioneel hof van Indonesië is schuldig bevonden aan belangenverstrengeling rondom een zaak waarvan de uitkomst in het voordeel was van de zoon van president Joko 'Jokowi' Widodo. Hij moet daarom aftreden als voorzitter van het hof. 


De ethische raad van het constitutioneel hof heeft opperrechter Anwar Usman schuldig bevonden aan het begaan van een ernstige overtreding. Zijn betrokkenheid bij de uitspraak van het hof betreffende de minimumleeftijd voor (vice)presidentskandidaten, heeft de weg vrijgemaakt voor president Jokowi's oudste zoon, Gibran Rakabuming Raka, om deel te nemen aan de presidentsverkiezingen van 2024. 


Schending ethische code


De ethische raad achtte bewezen dat Usman, Jokowi's zwager en Gibrans aangetrouwde oom, de ethische code van rechters heeft geschonden, met name het beginsel van neutraliteit en integriteit, omdat hij zich niet had teruggetrokken uit de zaak. Usman had volgens de ethische raad opzettelijk ruimte gecreëerd voor interventie van een externe partij en heeft daarmee het onafhankelijkheidsbeginsel geschonden. 


Hoewel de ethische raad besloot Usman te ontslaan als voorzitter, mag hij aanblijven als rechter bij het constitutioneel hof. Maar, voegde de raad eraan toe, Usman mag geen zaken behandelen waar sprake kan zijn van belangenverstrengeling. 


De beslissing van het hof aangaande de minimumleeftijd voor (vice)presidentskandidaten kan niet ongedaan worden gemaakt, aldus de ethische raad.


Controversiële uitspraak


Het constitutioneel hof van Indonesië bepaalde vorige maand dat ook personen jonger dan 40 jaar mogen meedingen naar het (vice)presidentschap, mits zij eerder het ambt van regionaal hoofd hebben bekleed, of dat ambt momenteel bekleden. De beslissing van het hof werd alom beschouwd als 'groen licht' voor Jokowi's 36-jarige zoon Gibran om als running-mate van Prabowo Subianto mee te doen aan de presidentsverkiezingen van 2024. 

Gibran werd in 2020 gekozen tot burgemeester van Surakarta (Midden-Java), een ambt dat ooit door zijn vader werd bekleed. 


De uitspraak van het hof heeft tot veel verontwaardiging geleid in Indonesië. Volgens critici zou president Jokowi zijn invloed hebben gebruikt om zijn zoon te bevoordelen. Jokowi zou willen vasthouden aan de macht en bezig zijn met het opbouwen van een politieke dynastie. De kandidatuur van zijn oudste zoon toont dat maar al te goed aan, menen critici.

Activisten en juristen dienden na de controversiële beslissing een klacht in bij het constitutioneel hof. Ze beschuldigden de rechters van het hof van het doen van een politiek gemotiveerde uitspraak ten voordele van Jokowi's zoon. Daarbij richtten zij zich op het feit dat voorzitter Anwar Usman wel bereid was zich terug te trekken uit eerdere zaken waarin sprake was van belangenverstrengeling. 'Waarom niet bij deze zaak?', vroegen zij zich af. 


Pro Jokowi


Partijen die presidentskandidaat Prabowo Subianto steunen zijn onder meer Gerindra (groot Indonesië beweging), de op twee na grootste partij van Indonesië waar Prabowo de voorzitter van is, Golkar (partij van functionele groepen), de derde grootste partij van het land, maar ook de Indonesische solidariteitspartij PSI, waarvan Jokowi's jongste zoon vorige maand tot voorzitter is benoemd, heeft verklaard zich te scharen achter presidentskandidaat Prabowo Subianto.


Gibran als Prabowo's running-mate wordt door polieke experts gezien als een aanwinst voor de verkiezingscampagne van Prabowo die nu het ambt bekleedt van minister van Defensie. 


Verwacht wordt dat Prabowo, die het tijdens de presidentsverkiezingen van 2014 en 2019 opnam tegen Jokowi, maar beide keren genoegen moest nemen met een nederlaag, kan rekenen op enorme steun van Jokowi-aanhangers. Pro Jokowi (Projo), de vrijwilligersorganisatie die Jokowi bij de vorige presidentsverkiezingen steunde, heeft namelijk laten weten presidentskandidaat Prabowo in 2024 te zullen steunen.  


Recente peiling


Volgens een recente peiling van Populi Center kunnen Prabowo Subianto en zijn running-mate Gibran rekenen op 43,1 procent van de stemmen, gevolgd door Ganjar-Mahfud (23%) en Anies-Muhaimin (22,3%). De peiling is uitgevoerd in de periode 29 oktober 2023 tot 5 november 2023. Twee dagen later, op 7 november 2023 werd opperrechter Usman Anwar ontslagen als voorzitter van het constitutioneel hof.